Eind november 2023 publiceerde de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM), de onafhankelijke toezichthouder voor de Vlaamse audiovisuele media, zijn jaarlijks rapport ‘Mediaconcentratie in Vlaanderen 2023’. Daaruit blijkt onder meer dat de rendabiliteit van Vlaamse mediagroepen terugloopt, Vlaamse jongeren nieuwe vormen van mediaconsumptie opzoeken en dat magazines blijven zoeken naar de gouden formule. WE MEDIA bundelt graag de interessantste inzichten en conclusies omtrent de sector.
Naast televisie, radio en dagbladen, komen magazines uitgebreid aan bod in het rapport. Zo blijkt dat magazines nog steeds op zoek zijn naar de gouden formule. Over de periode 2018-2022 zien we dat slechts één (Nederlandstalig) magazine op vlak van betaalde verspreiding positieve cijfers kan voorleggen. Zo steeg Libelle Lekker met 6,56%, voornamelijk door in te zetten op abonnementenwerving. In totaal is de betaalde verspreiding van de top 20 best verkopende tijdschriften in 2022 echter met 24,76% gedaald ten opzichte van 2018.
Magazines proberen volgens het Mediaconcentratie-rapport als reactie alsmaar meer crossmediaal te zijn, maar dit loopt niet van een leien dakje. Met uitzondering van Humo blijft de digitale verkoop van magazines namelijk stroef lopen, zeker in vergelijking met de verkoop van digitale kranten. Humo haalt meer dan 10% van zijn inkomsten uit de digitale verkoop, terwijl sommige tijdschriften zelfs nog geen digitale versie hebben. Zowel Roularta als DPG Media experimenteerden met digitale formules voor magazines, maar die bleken nog geen al te groot succes tot nu toe. Zo lanceerde Roularta een aantal jaar geleden de applicatie ‘Mijn Magazines’ waarbij een abonnement digitale toegang geeft tot de 30 magazinetitels. DPG Media startte in 2022 een gelijkaardige formule. Zijn website en app Tijdschrift.be geven toegang tot een selectie van artikels van ruim 50 titels waaronder Humo, Dag Allemaal, Story, AutoWeek en National Geographic. DPG wil namelijk ook bladen van andere uitgevers een plaats geven in de app.
Magazines werden verder getroffen door zowel de inflatie als de stijgende druk- en papierprijzen, wat de situatie nog verder bemoeilijkte in deze markt. Dat werd nogmaals bewezen nadat Sport/Voetbal Magazine (Roularta) en Ik ga bouwen (DPG Media) vorig jaar uit de rekken verdwenen. Ook de Nederlandstalige versie van het driemaandelijkse tijdschrift Wilfried en het halfjaarlijkse sportmagazine Eddy moesten eraan geloven. Roularta doekte in 2022 het gezondheidsblad Bodytalk op en lanceerde een nieuw maandelijks lifestylemagazine DZ Magazine. Autogids en Autowereld fuseerden dan weer tot één magazine. De moeilijke marktomstandigheden zorgen duidelijk voor een veranderend magazinelandschap.
Klassieke media maken jongeren niet warm
In het algemeen blijken Vlaamse jongeren nieuwe vormen van mediaconsumptie op te zoeken. Zo blijft bijvoorbeeld de radio de gemiddelde Vlaming bekoren, behalve de 18- tot 24-jarigen. Ook traditioneel tv-kijken is niet langer de norm bij Vlamingen jonger dan 35 jaar. Deze generaties zullen sneller gebruikmaken van streamingsdiensten zoals Streamz, Disney+ en Netflix. Ook podcasts blijken alsmaar populairder te worden, in het bijzonder bij jongeren. Interessant zijn die bevindingen zeker, maar wat mediaspelers met die trend doen, is nog boeiender.
Zowel Vlaamse als internationale mediaspelers spelen in op dit mediagedrag. Zo blijkt uit het rapport dat er een sterke toename is in het aantal beschikbare podcasts. Ook magazine- en krantenmerken zetten alsmaar meer in op audiovisuele content en podcasts zijn daarbij een vaak gekozen medium om een groter en ander publiek te bereiken. Hoe dan ook blijft het in het geval van podcasts zoeken naar een solide verdienmodel. Verder kwam Mediahuis met een goedkoper digitaal krantenabonnement voor jongeren en bieden videostreamingplatforms nu ook goedkopere abonnementen aan met reclame.
Succes elders zoeken
Op zoek naar schaalvoordelen en in een poging om de krimpende marges in eigen land te counteren, hebben “sommige Vlaamse mediabedrijven zich ontwikkeld tot internationale spelers”, klinkt het in het rapport. Vlaamse mediabedrijven lijken met andere woorden succes in het (nabije) buitenland op te zoeken. Niet onbelangrijk, ook in Vlaanderen wordt een gedeelte van de posities in de mediasector ingenomen door spelers van buitenlandse oorsprong. Dat geldt voor televisie en radio, maar ook voor de geschreven pers. Het rapport illustreert hoe Vlaamse kranten- en magazine-uitgevers al enige tijd actief zijn in het buitenland of op de Franstalige markt in België.
Zo heeft DPG Media Group de laatste jaren ingezet op buitenlandse expansie. Het is in Nederland de grootste uitgever met naar schatting 55% van de krantenmarkt. Samen met Mediahuis, dat sinds 2017 ook actief is bij onze Noorderburen, gaat het zelfs om zowat 95% van de markt voor gedrukte kranten. Roularta Media Group is zeer aanwezig in Wallonië, maar neemt de laatste jaren steeds meer magazines over in Nederland, met de overname van WPG Media in 2023 als voorlopig sluitstuk. Daarmee is de mediagroep de op één na grootste uitgever van magazinemerken in Nederland.
Samen sterk
Het rapport benadrukt verder dat de digitale reclamesector vandaag getypeerd wordt door een stevige samenwerking. “Op digitaal vlak zien we een diepgaande samenwerking wat betreft reclamewerving, door zoveel mogelijk titels aan te bieden aan adverteerders over concurrerende bedrijven heen”, lezen we in het rapport. Als voorbeeld verwijst het rapport naar de samenwerking tussen de drie grootste magazinespelers DPG Media, Roularta en Rossel en hun nationaal aanbod ‘Magixx’. Langs deze weg bieden ze adverteerders de mogelijkheid om vanuit één aanbod de lezers van de magazinetitels te bereiken.
DPG Media Advertising en Mediahuis Advertising bundelen dan weer de krachten via Dailymetrie. Daarmee meten de uitgevers dagelijks het multimediaal bereik van nieuwsmerken in België. Zo kunnen ze adverteerders en mediaprofessionals inzichten bieden over het bereik van de nieuwsmerken via al hun platformen.
Actuele thema’s
Tot slot buigt het rapport zich ook over talloze actuele thema’s die de media het voorbije jaar hebben gekenmerkt. Zo gaat het dieper in op de krantenconcessie, waarover het afgelopen jaar heel wat ophef was.
Verder benadrukt de VRM vanaf het begin van het rapport de volatiele omgeving waarin de media zich momenteel bevinden. “De snelle opkomst van artificiële intelligentie opent veel mogelijkheden maar roept ook veel vragen op”, lezen we in het voorwoord. Het rapport vermeldt de nieuwe richtlijnen van de Raad voor de Journalistiek over het gebruik van artificiële intelligentie binnen de journalistiek. Daarbij staat transparantie centraal en wordt er nadruk gelegd op de verantwoordelijkheid van de redactie. Het aantal uitdagingen voor uitgevers vermindert dus allerminst…
Lees het volledige rapport van de VRM hier.
